VI „Okiem Młodych” – święto młodego kina

Świdnica już po raz szósty gościła najciekawsze i najnowsze – młode kino dokumentalne. Na cztery dni, od 19 do 22 września, Świdnicki Ośrodek Kultury zamienił się w salę kinową, galerię sztuki i forum dyskusyjne – wszystko za sprawą kolejnej edycji Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Okiem Młodych”. W tym roku, oprócz widzów z samej miejscowości i okolic, wśród publiczności mogliśmy spotkać kinomanów z miast partnerskich Świdnicy, między innymi niemieckiego Biberach. Do miasta przyjechała także liczna grupa młodych dokumentalistów , a wśród nich – gość z Białorusi – Yahor Surski, autor filmu „Art-repatriacja”.

Podczas szóstej edycji padło kilka festiwalowych rekordów. W 2013 roku nadesłano największą liczbę filmów – aż 64 – startujących w konkursie na najlepszy krótkometrażowy dokument twórcy do 30. roku życia. 17 spośród nich zakwalifikowało się do ścisłego finału. Wśród finałowej siedemnastki mogliśmy zobaczyć m.in. – „Moje otoczenie” – film wyreżyserowany przez najmłodszą twórczynię w historii festiwalu, czyli piętnastoletnią Dobrosławę Król.

W trakcie VI „Okiem Młodych” przyznano też rekordową liczbę nagród. Jak co roku, najważniejsze wyróżnienie, czyli Grand Prix, statuetkę Złotego Oka i 3000 złotych przyznało profesjonalne, trzyosobowe Jury. Tadeusz Sobolewski, przewodniczący, to absolwent polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1974–1981 pracował w tygodniku „Film”, a od 1981 w miesięczniku „Kino”, w którym w latach 1990–1994 był redaktorem naczelnym. Obecnie jest krytykiem filmowym w „Gazecie Wyborczej” oraz felietonistą miesięcznika „Kino”. To także współautor popularnego programu „Kocham Kino” w Telewizji Polskiej. Paweł Wysoczański jest absolwentem filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz reżyserii na Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. To autor filmów dokumentalnych i fabularnych takich jak: „Punkt widzenia”, „Nauka latania”, „W drodze”, „Kiedyś będziemy szczęśliwi”, które były wielokrotnie pokazywane i nagradzane w Polsce i za granicą. Jest też ekspertem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.  Jędrzej Morawiecki to adiunkt w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego, doktor filologii słowiańskiej oraz socjologii. Pracował jako reportażysta dla „Tygodnika Powszechnego”, był także korespondentem Agencji Reuters i współpracownikiem Sekcji Polskiej BBC. Jest też laureatem m.in. Nagrody Specjalnej Stowarzyszenia Filmowców Polskich na Krakowskim Festiwalu Filmowym za film dokumentalny pt. „Syberyjski przewodnik” (z Maciejem Migasem).

Główna nagroda trafiła do wychowanki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi – Marty Prus. Wyreżyserowana przez nią „Osiemnastka” została doceniona „za wyczucie rytmu, zwartość kompozycyjną, za umieszczenie motoru fabularnego na tyle silnego, że mógłby powieźć nas znacznie dalej, drogą długiego metrażu. Przede wszystkim jednak za uczciwość wobec bohaterki, za wrażliwość obserwacji, ale i opowiadania w naturalistyczny i jednocześnie nienachalny sposób o brutalnej rzeczywistości”. Nagrodę Specjalną Jury i Nagrodę publiczności, czyli tablet – ufundowany przez Ligę Kobiet Polskich, koło w Świdnicy – otrzymała także studentka PWSFTViT w Łodzi – Aniela Gabryel, która również w zeszłym roku zdobyła Nagrodę Specjalną Jury za film „Kamyczkowi rycerze”. Jurorzy przyznali jeszcze cztery wyróżnienia: dla Tomasza Jezierskiego za „Obóz”, dla Izabeli Kiszczak za „2×2”, dla Aleksandry Maciejczyk za film „Nils” oraz dla Bartka Tryzny za „Pocztówkę”. Nagrodę Dyrektora Świdnickiego Ośrodka Kultury, Tomasza Jamroga i 500 złotych, otrzymał film „Bohater”, wyreżyserowany przez dokumentalne trio: Almę Asuai, Marcina Kasicę i Olgę Winiarczyk. W tym roku – po raz pierwszy – nagrodę przyznało także Międzynarodowe Jury Młodzieżowe, w składzie: Adriana Christ, Arkadiusz Ziobrowski, Lisa Meyer i Johanes Girsule. Otrzymała ją Julita Pasikowska za film „Cienie przeszłości”. W uzasadnieniu czytamy: „Nagroda trafia do Julity Pasikowskiej za niekonwencjonalny pomysł zrealizowania filmu dokumentalnego, opowieść aktualną i moralizującą, poruszającą ponadczasowe tematy”. Swoją nagrodę – „Kinematografek”  – przyznali też osadzeni Aresztu Śledczego w Świdnicy. Zdobyła ją Emilia Śniegoska za film „Edward”.

Tradycją festiwalu jest doskonały film otwarcia. W tym roku był to najnowszy dokument Davida Sievekinga, wyświetlany przedpremierowo dla świdnickiej publiczności, „Nie zapomnij mnie”– zdobywca Nagrody Millenium podczas Planete+ Doc Film Festival 2013. Sukcesem tegorocznej edycji była również wysoka frekwencja w trakcie projekcji trzech bloków konkursowych. Sporym zainteresowaniem cieszyły się pokazy specjalne filmów z Planete+ Doc Film Festival. W tym roku wyświetlone zostały dwa wyjątkowe dokumenty: „Więcej niż miód” Markusa Imhoofa oraz „Kumare. Guru dla każdego” Vikrama Gandhiego. Po drugim z filmów miała miejsce specjalna dyskusja – „Religia a duchowość”, w której uczestniczyli: Bożena Pytel, animatorka kultury, związana ze świdnicką parafią ewangelicko-augsburską oraz Robert Kaśków, doktor nauk humanistycznych i pedagog. Szczególnym wydarzeniem był pokaz „Albert Cinema”, w reżyserii Agnieszki Zwiefki i późniejsze spotkanie z autorką i bezdomnym bohaterem filmu – Leszkiem Herliczką. Ostatniego dnia festiwalu widzowie mogli zobaczyć dokumentalne produkcje z Wajda Studio – „Niewiadomą Henryka Fasta”, w reż. Agnieszki Elbanowskiej, „Decrescendo” Marty Minorowicz, „Paparazzi” Piotra Bernasia oraz filmy nagrodzone w młodzieżowym projekcie „Film Na Horyzoncie”. Od tego roku Festiwal „Okiem Młodych” rozpoczął ścisłą współpracę z Nowymi Horyzontami Edukacji Filmowej, które promują i rozwijają twórczość młodych autorów.

Festiwal „Okiem Młodych” to nie tylko wrażenia kinowe. W trakcie szóstej edycji zorganizowane zostały warsztaty dla młodzieży – „Eksperymentalne systemy audiowizualne”, prowadzone przez artystę wizualnego, Marka Straszaka. Podczas dwóch dni spotkań, uczestnicy przygotowali wyjątkową instalację audiowizualną i nakręcili relację z przebiegu pracy – zaprezentowaną później na gali zamknięcia festiwalu. „Stary repertuar” – to nazwa wystawy polskiego plakatu autorskiego, którą można było obejrzeć w Świdnickim Ośrodku Kultury, kinie Cinema 3D i Galerii 44. Wystawa była owocem pracy świdnickiej i żarowskiej młodzieży, która od początku wakacji spotykała się w Bagieńcu i Świdnicy, gdzie wspólnie archiwizowano, digitalizowano, tworzono animacje i poznawano historię polskiego plakatu autorskiego. Zgromadzone plakaty pochodzą z kolekcji rodziny Scheerów, związanych z – nieczynnym już – kinem „Gdynia”. Wśród autorów prezentowanych prac znalazły się takie nazwiska jak: Franciszek Starowieyski, Andrzej Pągowski, Jan Młodożeniec, Lech Majewski, Mieczysław Wasilewski, Wiesław Wałkuski czy Waldemar Świerzy. Część spośród autorów to reprezentanci znanej na całym świecie polskiej szkoły plakatu.

Już po raz drugi – w zaprzyjaźnionej Galerii 44 – funkcjonowało biuro festiwalowe, a od tego roku – także klub festiwalowy. Nastrojowa galerio-kawiarnia, usytuowana tuż obok Świdnickiego Ośrodka Kultury, była zarówno punktem informacyjnym, w którym przeszkoleni wolontariusze nawigowali po wydarzeniach festiwalowych, jak i przestrzenią dla koncertów, wystawy, spotkań i kuluarowych dyskusji. Szczególnym miejscem na festiwalowej mapie jest także świdnicki Areszt Śledczy, gdzie osadzeni oglądali i oceniali konkursowe filmy. Podczas tegorocznej edycji, więźniowie uczestniczyli też w specjalnym pokazie dokumentu „Kiedyś będziemy szczęśliwi”. Współpraca z Aresztem Śledczym w Świdnicy trwa już od pierwszej edycji festiwalu, a od 2012 roku została rozbudowana i poszerzona o cykliczne spotkania. Podczas nich, osadzeni z oddziału więziennego Aresztu oglądają najciekawsze produkcje młodych polskich dokumentalistów, a co ważniejsze – mają szansę porozmawiać na temat filmów i o zaobserwowanych w nich problemach. Za każdym razem podczas spotkania obecny jest animator kultury – pracujący w ramach resocjalizacji w areszcie – oraz prowadzący dyskusję przedstawiciel „Okiem Młodych”. Na specjalnych spotkaniach, więźniowie mają szansę porozmawiać bezpośrednio z twórcą filmu – jak było to w przypadku projekcji „Born Dead” Jacka Bławuta. Od tego roku osadzeni osobiście wręczają też swoją nagrodę dla najlepszego ich zdaniem filmu konkursowego.

Warto wspomnieć, że już od czwartej edycji staramy się, aby Festiwal „Okiem Młodych” nie kończył się po czterech dniach samej imprezy. Zainteresowanie świdnickiej publiczności prezentowanymi filmami, a przede wszystkim – chęć do dyskusji – leżą u podstaw organizacji cyklicznych pokazów pofestiwalowych. Podczas pierwszego, odbywającego się wiosną 2012 roku cyklu „Świat w obrazach”, w Świdnickim Ośrodku Kultury wyświetlono „W drodze” w reżyserii Leszka Dawida, film „David chce odlecieć” Davida Sievekinga oraz „Ostatnich nomadów” Raula de la Fuente. W trakcie prezentowanego jesienią 2012 cyklu „Świat w obrazach vol.2”, mogliśmy zobaczyć „Ucznia” Michała Poddębniaka i Lecha Molińskiego, film „Mistrz tańca powraca”, w reżyserii Christiana Bonke i Andreasa Koefeda, przegląd twórczości Grzegorza Zarinczego, zwycięzcy piątej edycji festiwalu; po pokazie miała miejsce rozmowa z reżyserem; a na koniec – „Świat według Iona B.” Alexandra Nanau. Po każdym z pofestiwalowych pokazów odbywała się otwarta dyskusja, z udziałem zaproszonych gości.

VI „Okiem Młodych” miało też skuteczną promocję medialną. Impreza została objęta patronatem medialnym branżowego czasopisma „Ekrany” i PortaluFilmowego.pl, a także portalu dlaStudenta.pl, serwisu GdzieSieWybrac.pl i mediów regionalnych: Radia Sudety, Telewizji Tele Top Sudety, portalu Doba.pl. Od tego roku „Okiem Młodych” odnotowało spory wzrost zainteresowania wśród mediów lokalnych. Szczególni patroni, z którymi festiwal nawiązał ścisłą współpracę, to najważniejsze media świdnickie: Swidnica24.pl – na łamach której pojawiały się cotygodniowe, dedykowane artykuły – już na kilka miesięcy przed rozpoczęciem imprezy, Nasza-Swidnica.pl – która prowadziła specjalne studio festiwalowe podczas tegorocznej edycji i przygotowywała relacje wideo oraz wywiady z gośćmi festiwalowymi, WS-24.pl – w kooperatywnie z „Wiadomościami Świdnickimi” – oprócz stałych publikacji, przygotowały osobny informator na temat wydarzeń festiwalowych. Wśród partnerów medialnych znalazły się też portale Swidniczka.com, Artysci24.pl i czasopismo „Outro”. Informacje o VI „Okiem Młodych” ukazały się na łamach najważniejszych polskich czasopism i serwisów informacyjnych: miesięcznika „Kino”, „Gazety Wyborczej” i portalu Gazeta.pl, czasopisma „Dziennik”, portalu Stopklatka.pl, a także – między innymi – na stronie internetowej Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Punktu Informacji Kulturalnej, PolishDocs.pl, O.pl, Newsfix.pl, MojeInformacje.pl, Multimediaoff.pl, Fundacji Ottenbreit, FilmowymPoludniu.pl oraz na stronach organów samorządowych – Urzędu Miasta Świdnicy i Powiatu Świdnickiego. O festiwalu można było posłuchać w Programie Drugim Polskiego Radia i w najważniejszych rozgłośniach dolnośląskich – Radiu Wrocław oraz Radiu RAM, a także w Akademickim Radiu LUZ. Dedykowane festiwalowi kreacje www pojawiły się na stronach PortaluFilmowego.pl, portalu dlaStudenta.pl, Naszej-Swidnicy.pl, WS-24.pl i Swidnicy24.pl. Ważnym kanałem promocji imprezy są media społecznościowe. Profil Festiwalu „Okiem Młodych” na portalu Facebook.com otrzymał o kilkaset polubień więcej – względem ubiegłego roku i teraz może pochwalić się 1075 fanów. Oprócz samej promocji medialnej, na terenie Świdnicy i okolicznych miejscowości – a także Wrocławia – rozwieszono kilkaset plakatów festiwalowych i rozdano kilka tysięcy ulotek. Na świdnickim rynku, w Świdnickim Ośrodku Kultury i kinie Cinema 3D ulokowano tablice informacyjne, ze szczegółowo rozpisanym programem tegorocznej edycji, natomiast nad samym wejściem do Sali Teatralnej ŚOKu zawisł baner promujący festiwal. 13 września 2013, organizatorzy, razem z wolontariuszami, przeprowadzili oryginalną akcję performatywną (za zgodą władz miejskich) „Malowanie na bruku”, podczas której zachęcali świdniczan do udziału w imprezie i namalowali – w kilkunastu odpowiednio dobranych lokacjach na terenie miasta – chwytliwe hasła promujące festiwal.

Festiwal „Okiem Młodych”, aby jak najdoskonalej spełnić założenie prezentacji i promocji wartościowego kina – tworzonego przez młode pokolenie dokumentalistów – w tym roku wyrusza w szczególną trasę po kraju i zagranicy, podczas której wyświetlane będą zwycięskie filmy laureatów szóstej edycji. Na trasie, jak do tej pory, była ponownie Świdnica – pokaz w Galerii 44 i Wołów – w ramach 15 Festiwalu Kultury Niepopularnej, a przed nami – Wrocław – pokaz w cyklu KinoNiedziel, czeski Trutnov i Głogów. To dopiero początek podróży – wciąż trwają rozmowy z ośrodkami kultury i działaczami filmowymi w kilkunastu innych miejscowościach.

Cztery dni festiwalowe to 25 projekcji filmów dokumentalnych, czyli 696 minut filmowych seansów, warsztaty audiowizualne, koncert, wystawa plakatów, około 1000 widzów, mnóstwo pytań zadanych twórcom w czasie dyskusji i setki rozmów w kuluarach. I – jak każdego roku – spotkania z młodymi autorami, prelekcje, rozmowy z ekspertami – zarówno ze świata filmu, jak i innych dziedzin, specjalna wycieczka po Świdnicy, w tym – zwiedzanie zabytkowego Kościoła Pokoju, a przede wszystkim – doskonała i niepodrabialna – filmowa atmosfera.

Autor: Stanisław Abramik.

 

strong„2×2”strongCztery dni festiwalowe to