LILA DMOCHOWSKA: ĆMA BUKSZPANOWA [wernisaż wystawy]

Ćma bukszpanowa zwiedza europejskie ogrody

Ćma bukszpanowa, żarłoczny owad z Azji, co najmniej od dekady z zapałem „zwiedza” ogrody europejskie. Te duże i sławne angażują do walki ze szkodnikiem naukę i spore środki finansowe. Nie udało się jednak uratować bukszpanów z Wersalu, tych rosnących na krakowskich plantach ani w ogrodach Wilanowa. Lista poszkodowanych jest bardzo długa. Nie oparły się jej prywatne zielone enklawy, w tym krzewy z mojego przydomowego botanika. Wiecznie zielone bukszpany, które od paru wieków kojarzono z wyrafinowaną sztuką ogrodową, ciętą i formowaną w wymyślne formy geometryczne, w krótkim czasie przeobraziły się w plantację mioteł. W konsekwencji drastycznie spada zapotrzebowanie na młode krzewy tego gatunku w całej Europie, zaś założenia ogrodowe się przewartościowują, zastępując suche krzewy bukszpanu cisem, grabem, ligustrem.

Cykl malarski „Ćma bukszpanowa zwiedza europejskie ogrody” powstał pod wpływem zauroczenia bukszpanowymi założeniami ogrodowymi, jakie oglądałam podczas licznych podróży, w tym najsłynniejszym, położonym w Akwitanii, w miejscowości Margueyssac. Tam zauważyłam rozmieszczone na drzewach liczne pułapki feromonowe. Najsłynniejszy i najstarszy tego typu ogród na świecie, odwiedzany przez miliony turystów, nie mógłby sobie pozwolić na unicestwienie wizytówki wielu pokoleń francuskich ogrodników.

Akrylowe kompozycje założeń bukszpanowych, przedstawione są jako barwne projekty ogrodów, wykreowane wyobraźnią i doświadczeniem autorki, której nieobca jest twórczość powstająca przy pomocy farb i pędzli. Jednakowy format prac daje duże możliwości w komponowaniu ekspozycji. Wszystkich zielonych enklaw, strzegą liczne gatunki ptaków europejskich. Zainspirowały mnie bowiem do tego pomysłu wróble, które zauważyłam w ogrodach Chateau Les Milandes (dawnej posiadłości Josephine Baker). Ptaki te z zapałem zjadały motyle oraz gąsienice ćmy bukszpanowej, dając nadzieję, iż być może bukszpany będą miały w niedalekiej przyszłości naturalnego sprzymierzeńca w całej Europie. Dla uatrakcyjnienia tego cyklu, w każdym namalowanym ogrodzie zaszyła się (trudna do wypatrzenia) żarłoczna gąsienica ćmy bukszpanowej. Latają też beztrosko po ogrodach białe motyle Cydalima perspectalis, których nie chciałby spotkać żaden ogrodnik.

***

Lila Dmochowska – historyczka sztuki, której kreatywność rozlewa się na wiele obszarów, propagatorka krajobrazu kulturowego Dolnego Śląska, zapalona fotografka dzikiej przyrody ze szczególnym upodobaniem do rejestrowania ptaków na filmach, poszukiwaczka skarbów cenniejszych od złota, autorka bestselleru „Leopold Zborowski. Główny bohater historii o Modiglianim i artystach paryskiej cyganerii”, „Kwiat paproci. Opowieść o Barbarze Piaseckiej-Johnson”, „Zaklęci w kamieniu”, „Skarb z rodowodem. O damach i rycerzach z Dolnego Śląska historie zapisane w kamieniu” oraz dziesiątków artykułów związanych ze sztuką. Autorka prezentowanego cyklu malarskiego ma również na koncie dwie indywidualne wystawy fotograficzne związane z dolnośląskimi zabytkami: „Klamka zapadła” (Wrocław, Świdnica) oraz „Zaklęci w Kamieniu” (Świdnica i Bukowiec w ramach Festiwalu Dell”Arte). Swoje prace malarskie pokazuje publicznie po raz pierwszy.